برداشت از رفتار اقتصادی در قرآن504- قیافه و آهنگ سخن ملاک شناسایی افراد (آیه 29 و30 سوره محمد صلی الله علیه و آله)

در آیات 29 و30 سوره شریفه محمّد (صلی الله علیه و آله و سلّم)، سخن از آشکار کردن کینه بیماردلان است که از چهره و نوع سخن گفتن آنان قابل تشخیص است. ۲۹- أَمْ حَسِبَ الَّذِینَ فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ یُخْرِجَ اللّهُ أَضْغانَهُمْ ۳٠- وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَیْناکَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِیماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِی لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللّهُ یَعْلَمُ أَعْمالَکُمْ ترجمه: ۲۹ - آیا کسانى که در دلهایشان بیمارى است گمان کردند خدا کینه هایشان را آشکار نمى کند؟! ۳٠ - و اگر ما بخواهیم آنها را به تو نشان مى دهیم تا آنان را با قیافه هایشان بشناسى، هر چند مى توانى آنها را از طرز سخنانشان بشناسى؛ و خداوند اعمال شما را مى داند. «ضَغن» به معناى کینه شدید است، مراد به جمله « » اشخاص ضعیف الایمان است و شاید مراد کسانی باشد که از اول با ایمانی ضعیف ایمان آورده و سپس به سوی نفاق متمایل شده و در آخر از ایمان به کفر برگشته اند. حضرت على‏‌علیه السلام مى‏‌فرماید: هر کس چیزى را به راز در دل نگه دارد، در لابلاى سخنان و در چهره‏‌اش نمایان مى‏‌شود.( نهج‏‌البلاغه، حکمت 26.) هنگامى که رسول خداصلى الله علیه وآله در غدیر خم، حضرت على‏‌علیه السلام را به جانشینى خود منصوب کرد، بعضى گفتند: محمّد در بالا بردن بازوى پسر عمویش (از تعصّب فامیلى و فامیل مدارى) کوتاهى نمى‏‌کند. آنگاه این آیات نازل شد.(تفسیر برهان). پیام ها: 1- سوء استفاده از ستّاریت خداوند عملى منافقانه و بیمار دلى است. «أم حسب» 2- رسوایى گنهکاران مخصوص قیامت نیست، بلکه در دنیا نیز امکان رسوائى هست. «ام... ان لن یخرج اللّه اضغانهم» 3- با افشاگرى، منافقان را رسوا و خواب خوش را از آنان بگیریم. «ولو نشاء لاریناکهم...» 4- حسادت و کینه، از عوامل بروز بیمارى نفاق و دورویى است. «فى قلوبهم مرض... أضغانهم» 5 - خلق و خوى درونى انسان، در قیافه و چهره تأثیر گذار است و سیماى انسان تا حدود زیادى بیانگر سیرت اوست. «فلعرفتهم بسیماهم» 6- نه فقط اصل سخن، بلکه لحن سخن نیز باید مؤدّبانه باشد. بى‏‌ادبى منافقان در سخن گفتن، نفاق درونى آنان را آشکار مى‏‌سازد. «لتعرفنّهم فى لحن القول»